Posts

Showing posts from February, 2018

समाचार - विभेद खेप्दै सांकेतिक भाषाका शिक्षक र विद्यार्थी

Image
माघ २६, २०७४ गणेश राई काठमाडौं– बहिरा विद्यार्थीका निम्ति ईशारामा पढ्नु एकमात्र उपाय हो । कक्षा कोठामा छिर्दा हातमा किताब, कापी, कलम हुने नै भयो । गुरु–गुरुआमाले ह्वाइट बोर्डमा पढाउने सामान्य हो । लेखेर बुझाउ“छन् । हातैको इशारा अनि हाउभाउले परिचय गर्न, गराउनु महत्वपूर्ण हो । जे विषयमा पढाउन लागेको हो त्यो हेर्ने सामग्री भएन भने खल्लो हुन्छ । त्यसनिम्ति ओभरहेड प्रोजेक्टरमार्फत् दृश्यात्मक सामग्री, चित्र आदि लिएर देखाउ“दै सांकेतिक भाषामा पढाउने गरिन्छ । त्यसरी प्रदर्शन गर्दै पढाइने सामग्रीहरु नेपाली सामाजिक, सांस्कृतिक, आर्थिकजस्ता विषय समेटिएका हुन्छ । अन्तर्राष्ट्रिय चलनअनुसार विशेष विद्यालयमा पढाउन एक शिक्षकले ८ विद्यार्थी पढाउनु पर्दछ । नेपाल सरकारले भने एक शिक्षक बराबर १२ विद्यार्थीको प्रावधान राखेको छ । त विशषे विद्यालयमा विद्यार्थीको चाप छ । काठमाडौंको नक्सालस्थिति केन्द्रीय बहिरा माध्यमिक विद्यालयमा कक्षा १० को एउटै कक्षामा ३२ विद्यार्थी पढ्छन् । ‘कक्षा १ पुग्नुअघि पूर्वप्राथमिक तहको तीनवटा श्रेणीमा पढाउ“छौं,’ बहिरा विद्यार्थीको स्तरोन्नति र भर्ना प्रक्रियाबारे प्रधान...

समाचार - बजेट कटौतीपछि जातीय संस्था संकटमा

Image
प्रत्येक जातीय संस्थाले कार्यालय व्यवस्थापन खर्च मासिक १५ हजार रुपैयाँ पाउँदै आएका थिए माघ २८, २०७४ गणेश राई काठमाडौँ — सरकारले बजेट कटौती गरेपछि आदिवासी जनजातिसम्बद्ध संस्था संकटमा परेका छन् । ती संस्थालाई आदिवासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठानमार्फत उपलब्ध गराइँदै आएको बजेट सरकारले यसै आर्थिक वर्षदेखि कटौती गरेको हो । प्रत्येक जातीय संस्थाले कार्यालय व्यवस्थापन खर्च मासिक १५ हजार रुपैयाँ पाउँदै आएका थिए । त्यसैगरी प्रस्तावका आधारमा सचेतनामूलक कार्यक्रमसमेत चलाइरहेका थिए । सूचीकृत ५९ आदिवासी जनजातिका अधिकांश केन्द्रीय कार्यालय काठमाडौंमा छन् । प्रदेश ३ मा तामाङ र नेवार जातिको बाहुल्य छ । यी जातिका सामाजिक संगठन नेपाल तामाङ घेदुङ र नेवा राष्ट्रिय दबूका केन्द्रीय कार्यालय काठमाडौंमा छन् । दुवै संस्थाले भाडाका घरमा कार्यालय सञ्चालन गर्दै आएका छन् । पुतलीसडकमा रहेको घेदुङले मासिक २५ हजार रुपैयाँ घरभाडा बुझाएर दुई कर्मचारीसहित कार्यालय सञ्चालन गर्दै आएको छ । ‘सरकारले बजेट कटौती गरेपछि नराम्रो असर परेको छ,’ घेदुङ अध्यक्ष मोहन गोलेले भने, ‘ठूलो जातीय संस्था ...

समाचार - त्रिवि परीक्षाको सबै काम ‘ईएमआईएसमा’

Image
फागुन दोस्रो सातादेखि विद्यार्थीको रजिस्ट्रेसन, संकाय, विषयको कोडलगायतको विवरण परीक्षा व्यवस्थापन सूचना प्रणालीमा राखिने माघ २२, २०७४ गणेश राई काठमाडौँ — त्रिभुवन विश्वविद्यालय (त्रिवि) परीक्षा नियन्त्रण कार्यालयले विद्यार्थी रजिस्ट्रेसनलगायत सम्पूर्ण विवरण ‘परीक्षा व्यवस्थापन सूचना प्रणाली (ईएमआईएस) मा राख्ने भएको छ । ६ वर्ष लामो प्रयासपछि त्रिविले यो व्यवस्था आउँदो फागुन दोस्रो साताबाट कार्यान्वयन गर्न लागेको हो । प्रविधिको प्रयोगले बल्खुस्थित परीक्षा नियन्त्रण कार्यालय (पनिका) धाउने विद्यार्थीले सहज ढंगले सेवा पाउने दाबी गरिएको छ ।  अहिलेसम्म केन्द्रीय कार्यालय काठमाडौंबाट मात्र प्रदान गरिएको सेवा अबदेखि सातै प्रदेशबाट प्रदान गरिने त्रिविले जनाएको छ । त्रिविका परीक्षासम्बन्धी क्षेत्रीय कार्यालय पोखरा, विराटनगर, नेपालगन्ज र धनगढीमा छन् । परीक्षा नियन्त्रक पुष्पराज जोशीका अनुसार अब सातै प्रदेशको राजधानीमा कार्यालय विस्तार गरिने छ । विद्यार्थीले परीक्षामा प्राप्त गरेको मार्कसिट, ट्रान्सक्रिप्ट, माइग्रेसन, प्रोभिजनल, डिग्रीलगायत प्रमाणपत्र लिन काठमाडौं धाउनुपर्ने ...

नेपालमा बोलिने भाषाहरू

Image
स्वतन्त्र विश्वकोश, नेपाली विकिपिडियाबाट नेपालको भाषा आधिकारिक भाषा हरु नेपाली  (गोर्खाली) [१] क्षेत्रीय भाषा हरु सम्मिलित  मैथिली ,  नेपाल भाषा  (नेवारी), थारु ,  गुरूङ ,  तामाङ ,  मगर ,  शेर्पा ,  किराँती , भोजपुरी  तथा अन्य भाषाहरु सांकेतिक भाषा हरु नेपाली सांकेतिक भाषा झानकोट सांकेतिक भाषा ,  जुम्ला सांकेतिक भाषा ,  घान्द्रुक सांकेतिक भाषा बि.स.२०६८ को राष्ट्रिय जनगणना अनुसार नेपालमा १२३ भाषाहरु मातृभाषा (पहिलो भाषा)को रुपमा बोल्ने गरिन्छ । [२]  अधिकांशरुपमा नेपालमा  भारोपेली  तथा चीनीया-तिब्बती भाषा परिवारका भाषा बोल्ने गरिन्छ । नेपालको सरकारी कामकाजको भाषालाई  नेपाली  हो जसलाई विगतमा गोर्खाली वा खसकुरा भन्ने गरिन्थ्यो । बि.स.२०६८ को राष्ट्रिय जनगणना अनुसार, मातृभाषाका रूपमा नेपाली भाषा बोल्ने भाषीको प्रतिशत ३४.३६% रहेको छ भने बैतडेली भासा बोल्ने संख्या ४९.५६ छ।। [३]  नेपाल सानो देश भए पनि यहाँ धेरै विविधता छ । यहाँ धेरै जात-जाती, समुदाय, धर्मका मानिषहरू बसोबास गर्छन । सबै सम...

प्रदेशमा भाषा योजना

Image
दुबिनन्द ढकाल   बिहीबार, साउन १९, २०७४   नेपालको संविधान कार्यान्वयन सन्दर्भमा प्रदेशहरूमा प्रयोगमा आउने भाषाका बारेमा चर्चा हुन थालेका छन् र यो स्वाभाविक छ । ती प्रदेशका सामाजिक तहसम्म कुनकुन भाषा बोलिन्छन् र कुन भाषा सरकारी कामकाज र शिक्षण माध्यमको भाषाको रूपमा प्रयोग हुन सक्लान् भन्ने विषयहरूमा छलफल गर्नु आवश्यक छ । भाषा छनोटका आधारहरू र त्यसक्रममा आउन सक्ने जटिलता आकलन गर्न र त्यसअनुसार निर्णय गर्न आवश्यक छ । संवैधानिक व्यवस्था नेपालको संविधानले नेपाल बहुभाषिक र बहुसांस्कृतिक मुलुकका रूपमा स्विकारेको छ । संविधानले बालबालिकालाई मातृभाषामा शिक्षा दिने संवैधानिक व्यवस्थासमेत गरेको छ । २०६८ को जनगणनामा उल्लेख गरिएअनुसार नेपालमा १२३ भाषा बोलिन्छन् । सांकेतिक नेपाली भाषा, एकल भाषापरिवारको कुसुन्डा भाषाका अतिरिक्त नेपालमा भारोपेली, भोट-बर्मेली, आग्नेय जस्ता पारिवारिक किसिमले भिन्न-भिन्न भाषा परिवारका भाषा बोलिन्छन् । प्रदेशहरूमा कुनै एउटा भाषा बोल्नेहरूको बाहुल्य नभएकाले प्रदेशहरूमा भाषा योजनामा जटिलता रहेका छन् । प्रदेशहरूमा भाषाको स्थिति नेपालको राजनीतिक संरचना प...