काठमाडौँ — दक्षिण कोरियालीको सहयोगमा नेपाल सामुदायिक विद्यालयलाई नमुना विकास गरिएको छ । तीनपटक सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको सफल आरोही अम होङ गिलको पहलमा १३ जिल्लाका १७ विद्यालयलाई नमुना बनाइएको हो । आरोही गिलले 'अम हाङ गिल ह्युमन फाउन्डेशन'मार्फत सहयोग गर्दैआएका छन् ।
अम हाङ गिल ह्युमन फाउन्डेशनले गरेको 'ह्युमन विद्यालय प्रधानाध्यापक र व्यवस्थापन समिति अध्यक्ष गोष्ठी'मा सहभागीहरू । तस्बिर सौजन्य : फाउन्डेशन
फाउन्डेशनबाट सहयोगप्राप्त ती विद्यालयका प्रधानाध्यापक र व्यवस्थापन समिति अध्यक्षसहित काठमाडौंमा तीन दिने गोष्ठी सुरु भएको छ । प्रोग्राम म्यानेजर निलम थापाका अनुसार फाउन्डेशनले सोलुखुम्बु, धादिङ, रुपन्देही, कास्की, धनुषा, म्याग्दी, संखुवासभा, बर्दिया, ताप्लेजुङ, गोरखा, काभ्रे, रोल्पा र काठमाडौंका सामुदायिक विद्यालयलाई सहयोग गर्दैआएको छ । 'अहिलेसम्म विद्यालयको भौतिक पूर्वाधार निर्माण, पुस्तकालय, अतिरिक्त क्रियाकलापलाई जोड दिँदैआएको छ,' थापाले भनिन्, 'अब शैक्षिक गुणस्तर बढाउन प्रधानाध्यापक र विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्षको गोष्ठी गरेका हौं ।'
फाउन्डेशनले सन् २०११ देखि विद्यालयको भौतिक पूर्वाधार निर्माणमा सहयोग दिन थालेको हो । पूर्वाधार निर्माणमा प्रतिविद्यालय न्यूनतम २ करोडदेखि १८ करोड रुपैयाँसम्म सहयोग दिँदै आएको थापाले बताइन् । साथै, पुस्तकालय विस्तार, विद्यार्थीलाई पोसाक, झोला, स्टेसनरी, चित्रकलामा उत्कृष्ट विद्यार्थीलाई कोरिया भ्रमण अवलोकन गराएको छ । 'अब यो वर्षबाट शैक्षिक गुणस्तरमा सहयोग गरिने छ,' म्यानेजर थापाले भनिन्, 'प्राविधिक शिक्षा, सूचना प्रविधिको विस्तार, शिक्षक गुणस्तर अभिवृद्धि, बालबालिको शैक्षिक ज्ञान प्रवर्द्धनमा भौतिक तथा दक्ष जनशक्तिबाट सीप विकास केन्द्रित क्रियाकलाप हुनेछ ।'
फाउन्डेशनका सल्लाहकार तथा पूर्व शिक्षामन्त्री गंगालाल तुलाधरले संघीय संरचनाअनुसार नयाँ शिक्षा ऐनमा शिक्षणलाई आकर्षक पेसाका रुपमा विकास गरिने बताए । 'अहिलेसम्म हामीले दिएको शिक्षा गरिखाने भएन,' सरकारले पछिल्लोपटक गठन गरेको उच्चस्तरीय शिक्षा आयोगका सदस्यसमेत रहेका तुलाधरले गोष्ठीमा भने, 'त्यसैले अब राज्यले कुल बजेटको कम्तीमा २० प्रतिशत शिक्षामा बजेट छुटाउनु पर्छ । शिक्षकको तलब अन्य कर्मचारीभन्दा १० प्रतिशत बढी हुनेगरी ऐन प्रस्ताव गरिएको छ । अब सामुदायिक विद्यालय सुधारमात्र होइन, यसको विकल्पमा अरु विद्यालय हुनेछैन । तपाईहरु (शिक्षक) ढुक्क हुनोस् ।' पढाउन नसक्नेले शिक्षण पेसाबाट बाहिरिनु पर्नेसमेत उनले बताए ।
गोष्ठीमा फाउन्डेशनकी निर्देशक ली यङ जुले नेपाल र कोरियाबीचको सम्बन्धको चर्चा गर्दै शैक्षिक विकासमा सहयोग तथा सहकार्य निरन्तर राख्ने बताइन् ।प्रकाशित : चैत्र २८, २०७५ २०:२ ४
- गणेश राई असार १७, २०७४- मंगोलियन सल्लो र आर्यन सल्लो ! सल्लो पनि मंगोलियन र आर्यन ? वाहियात भन्न लाग्छ । खासमा, सामान्य दृश्य घटनाले यो प्रसंग जन्मिएको हो । पंक्तिकार संलग्न नेपाली टोली दक्षिण कोरियाको राष्ट्रपति भवन ‘ब्लू हाउस’ सँगैको ‘नेसनल फोक म्युजियम अफ कोरिया’ को अवलोकन गर्दै थियो । जंगलमय पुराना दरबार संग्रहालय चहार्दै थियौं । नेपालका जंगलमा झैं सल्लाको रूखहरू प्रशस्त देखिए । तर यताका सल्ला त सुलुत्त परेका हुन्छन्, सुरिलो । तर त्यहाँका सल्ला त होचा रहेछन् । फेरि नेपालमा भएका सल्लाले वरिपरिको जमिनै सुक्खा तुल्याउँछ । त्यहाँचाहिं त्यस्तो देखिएन, सबैतिर हरियाली । मैले जिज्ञासा राख्दै थिएँ । शिक्षा विभागका महानिर्देशक बाबुराम पौडेलले फ्याट्टै भनिहाले, ‘यहाँका सल्ला मंगोलियनजस्ता पुड्का रहेछन् । नेपालका चाहिं आर्यन रहेछ । अग्ला–अग्ला ।’ दक्षिण कोरियाका डाँडाकाँडामा जता हेर्यो उतै हरियाली । वन नीति ज्यादै खँदिलो रहेछ । सडकको दायाँ–बायाँ रूख रोपिएका छन् । हावाहुरी र समुद्री आँधी ताइफुनले ढाल्न नसकोस् भनेर रूखलाई टेको लगाएर राखेका छन् । एकनास हरियाली छाउनुको विशेष अर्थ रहे
ऐतिहासिक गढीहरु अतिक्रमण तत्काल हटाउँछौं : पुरातत्व विभाग् - गणेश राई , अाेखलढुंगा असार ११, २०७३- हाल संघीय प्रदेश–१ मा परेको ओखलढुंगा जिल्ला सन् १७५६ तिर काठमाडौं उपत्यकाका राज्यहरुमाथि कब्जा गर्नु अगाडि नै पृथ्वीनारायण शाहको अधिनमा आएको ‘मेचीदेखि महाकाली भाग–१’ पुस्तकमा उल्लेख छ । उक्त पुस्तकमा ओखलढुंगाको आठवटा थुमहरु बुङनाम, तलुवा, च्यानाम, सोलु, तिल्पुङ, चिसंखु, चुप्लु र चौरास उल्लेख गरिएका छन् । गोरखाली फौजको आक्रमण र पराजयपछि छाडिएका ती थुम, गढी, दुर्गहरुमा देवीस्थापना गरी सामूहिक पूजास्थलका रुपमा विकास गरिएका पाइएका छन् । ०७ सालअघिसम्म यी कोटघरहरुमा दशैको बेला मौलो लगाउने चलन थियो । अहिले पनि स्थानीयले दशैको बेला पूजा गर्ने गरेका छन् । इतिहासविद् ज्ञानमणि नेपालका अनुसार पृथ्वीनारायण शाहले नेपाल एकीकरण गर्नुअघि काठमाडौं उपत्यकापूर्वतर्फ किराती शासकहरुको ससाना राज्यहरु थिए । ऐकीकरणपछि प्रमुख ऐतिहासिक गढीहरुमध्ये केहीको अध्ययन, अनुसन्धान भएको तर सबैको हुन नसकेको बताए । ‘त्यस बेलाका राजाले सैनिक पाल्दैनथे,’ इतिहासविद् नेपालले भने, ‘लडाइँका निम्ति सिपाही गाउँबा
२०७३ भदौ १० गते शुक्रबार गणेश राई संविधानले मुलुकलाई ‘बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक, बहुसांस्कृतिक विशेषतायुक्त, भौगोलिक विविधतामा रहेका समान आकांक्षा र नेपालको राष्ट्रिय स्वतन्त्रता, भौगोलिक अखण्डता, राष्ट्रिय हित तथा समृद्धिप्रति आस्थावान रही एकताको सूत्रमा आबद्ध सबै नेपाली जनता समष्टिमा राष्ट्र हो,’ भनेर परिभाषित गरेको छ । यद्यपि ‘भन्न नछोड्ने, गरेर नदेखाउने’ सरकारको विशेषता हो । संविधानमा जे लेखिएको छ त्यो व्यवहारमा देखाउने पहल नहुनु भाषा व्यवस्था त्यसको एक उदाहरण हो । नेपालको संविधानको प्राक्कथनमा छ । ‘नेपालमा बोलिने सबै मातृभाषाहरू राष्ट्रभाषा हुन् । देवनागरी लिपिमा लेखिने नेपाली भाषा नेपालको सरकारी कामकाजको भाषा हुनेछ ।’ एकल संरचना निरन्तरता यी वाक्ले उजागर गरेको छ । मुलुकमा देवनागरी या रोमनबाहेक अरु लिपिको चर्चा गरिन्न । नेपालमा पा“च महापरिवारका १ सय २३ भाषा बोलिन्छन् । भारोपेली, द्रविड, आग्नेय र भोट बर्मेली परिवार छन् भने कुसुन्डा भाषाका परिवार छुट्टिन बा“की छ । मुलुकमा १४ वटा लिपि प्रचलनमा रहेका छन् । रोङ लिपिमा लेप्चा भाषा लेखिन्छ । किरात लिपिमा किराती भाषा
Comments
Post a Comment