LIBJU-BHUMJU

  नेपाल भाषा पत्रकारिताको सय वर्ष र मुलुकको मातृभाषा   ४ असार, १२:०१ काठमाडौँ- ‘भाषा म्वासा जाति म्वाइ’ (भाषा रहे जाति रहन्छ) भन्ने नेपाल भाषाका महाकवि सिद्धिदास अमात्यको आदर्श वचन छ । यही आदर्श वचनलाई नेवार समुदायले पालना गर्दै आएको पाइन्छ । नेवारी भाषा १४औँ शताब्दीदेखि १८औँ शताब्दीसम्म नेपालको राज्य भाषा र अदालतम समेत प्रयोग हुन्थ्यो भन्ने इतिहासमा उल्लेख पाइन्छ । राज्य व्यवस्था फेरिएसँगै खस÷पर्वते भाषा अस्तित्वमा आयो र अन्तमा नेपाली भाषा बनेपछि मुलुकमा अरू भाषाहरू राज्य सूत्रमा उनिन छोड्यो । नेपाल एकीकरण र शाह वंशको शासन सुरुआत भएसँगै भाषा दमनविरुद्ध आन्दोलन आरम्भ भएर वर्तमानसम्म तन्किदै आएको पाइन्छ । विसं १९६६ देखि १९९८ सम्मको अवधिलाई नेपाल भाषाको पुनर्जागरण युगका रूपमा उल्लेख गर्ने गरिएको छ । पत्रकारिताका हिसाबले धर्मादित्य धर्माचार्य (जगतमान वैद्य) ले १९८१ सालमा कोलकाताबाट ‘बुद्ध धर्म व नेपालभाषा’ मासिक पत्रिका सम्पादन तथा प्रकाशन आरम्भ गरेका थिए । नेपाल भाषाको सो पहिलो साहित्यिक पत्रिकाले साहित्य लेखनको लहर उत्पन्न गरेको थियो । सोही पत्रिकामार्फत साहित्य सृजनामा नयाँ स्...

देश–विदेशमा जो चर्चा छ— ‘गाउँ आएको बाटो’ कुब्जोङ किरात ४ असार २०८१, सोमवार 51 Shares कला र साहित्य देश–विदेशमा जो चर्चा छ— ‘गाउँ आएको बाटो’ ‘गाउँ आएको बाटो’ (अ रोड टु अ भिलेज) चलचित्र दोस्रो पटक हेर्दा अझै अर्को पटक जानुपर्ने भयो भन्ने मनमनै लागिरहेको छ । मनले थाम्नै सकेको छैन कि त्यत्ति सानो विषयलाई कसरी पो टिप्यो होला क्यामराले ! यस्तो पनि विषय हुने रहेछ नि ! राई माइला दम्पतीको त्यत्रो आत्मविश्वास र स्वाभिमानलाई गाउँमा रोड आएपछिमात्र बिटुलो बनेको हो र ? छोरीको बालखैमा असामयिक मृत्युले सन्तान पीडा खेपेका दम्पतीलाई छोरा बिन्द्रेको सपना पूरा गर्नै हाडमासी घोटिरहेझैं लाग्छ । बिन्द्रे चन्चेल, छुकछुके, जिज्ञासु, हक्की, जिद्धि जेजे भने पनि बा–आमाको मायाको पोको हो । गाउँमा रोड पुगेपछि  बिन्द्रेमा डाइभर बन्ने सपना पलाउँछ । बाबुलाई सुनाउँछ– डाइभर बन्छु भनेर । गाउँमा सडक आएपछि भएको ठूलो परिवर्तन नै गाडी चल्नु हो । बालमनोविज्ञानमा डाइभर भनेको सबैभन्दा ठूलो मान्छे हो । उनलाई बा–आमाले ठूलो मान्छे बन्नुपर्छ भन्दै स्कुल पढ्न पठाउँछन् । साथीहरू माझ बिन्द्रेको चतुरपन साँच्चै लोभलाग्दो हुन्छ । उमेर...